Qloballaşma dövründə yaşayırıq
və o sadəcə iqtisadi və ya ekoloji aspektlərdə deyil, ideoloji səpkidə də böyük
təbəddülatlarla müşaiyət olunur, ədəbiyyat və fəlsəfədən də yan keçmir.
Mədəniyyətlərin/sivilizasiyaların
savaşından çox yazilib, bəs fəlsəfə ilə,
ədəbiyyatla, sənətlə müharibə necə, mümkündürmü?!
Yox, biz milli ədəbiyyatlar və
ya fəlsəfələr arasında bir yarışmadan, birincilik uğrunda
mücadilədən/savaşdan bəhs etmirik; söhbət ədəbiyyatın başqa yöndəki
müharibələr üçün bir vasitəyə çevrilməsindən gedir. Bir zaman böyük Cavid
“Toplar gurlayanda ədəbiyyat susur” deyirdi... Çünki o vaxt yeni qlobal təcavüz
planları hələ işlənib-hazirllanmamış, topdan-tüfəngdən daha qorxunc silaha
çevrilməmişdi.
III Dünya müharibəsi olsa,
bunun bəşəriyyət üçün nə ilə nəticələnə biləcəyini dərk edən böyük dövlətlər,
xüsusilə nüvə silahı olan ölkələr öz aralarında müharibədən çəkinir və
güclərini ancaq zəiflərin üzərində sınayırlar. Amma təhlükə mənbəyi ancaq nüvə
silahıdırmı? İş burasindadır ki, qloballaşma şəraitində
müharibələrin də xarakteri dəyişir, daha doğrusu,
yeni-yeni formaları meydana gəlir: bioloji, psixixoloji, genetik-ekoloji
və informasiya müharibəsindən tutmuş, ta-a zehinlərin yönləndirilməsinə; təhsil
sisteminə, kütləvi ədəbiyyata, kino və tv filmlərinə qədər. Maraqlısı isə budur
ki, zehni cəhətdən geri qalmış xalqlar bu müharibəyə nə vaxt, necə cəlb
olunduqlarından, təcavüzə necə məruz qaldıqlarından heç xəbər də tutmurlar. Ən
azından ona görə ki, diqqət, maraq və fikirlər özü də başqa səmtə
yönləndirilmiş olur.
|